In de blogreeks Let's talk about test... horen we graag de diverse visies van test-professionals op het gebied van testen en softwarekwaliteit. Deze keer maak je kennis met René Terbijhe, testmanager bij Waterschap Zuiderzeeland.
"Ik zeg altijd werk is pas werk als je een ticket hebt."
Wie is René?
Ik ben René en inmiddels alweer negenenvijftig jaar oud. Samen met mijn vrouw Petra woon ik in het groene Lelystad. We hebben twee volwassen dochters, die inmiddels allebei het huis uit zijn.
Naast mijn werk hou ik mij graag bezig met buitenspelen. Ik ben een enthousiast roeier. Daarnaast mag ik graag zeilen, kanoën, fietsen en wandelen met onze hond Lavie.
Wilde je op de lagere school al testmanager worden?
Nee, de IT bestond toen voor mij nog niet. Ik was toen ook al aan het buitenspelen; onder andere bij een boer bij ons om de hoek. Dat werken komt later wel als ik groot ben dacht ik.
Hoe ben je dan in het testvak terecht gekomen?
Ik werkte al meer dan dertig jaar in de IT. Hiervan heb ik vele jaren IT-beheer-consultancy en IT-auditing gedaan. De laatste jaren lag mijn focus op de IT-beveiliging. In die tijd heb ik veel gezien en gedaan maar voelde me vaak niet begrepen. Steeds vaker vroeg ik me af waarom mensen anders zijn dan ik en waarom zegt men dat ik zwart-wit denk?
Op mijn drieënvijftigste ben ik gediagnostiseerd met het Autisme Spectrum Stoornis. Het was mij al wel langer duidelijk dat ik anders was, maar toch raakte ik van de diagnose zodanig van slag dat ik uiteindelijk via de ziektewet in de WIA belandde. Daarbij was ik ook mijn baan kwijtgeraakt.
"Nu ik ook de theorie tot mij heb genomen, vind ik het testvak nog leuker."
Mensen met autisme zijn vaak goede testers!
Dat klopt. Het in control houden van dingen en zaken vast kunnen pakken is ideaal voor autisten. Ik word namelijk kriegel als er zomaar wat gedaan wordt.
Via een jobcoach kwam ik bij Waterschap Zuiderzeeland terecht om te re-integreren. De IT-manager keek vooral naar mijn sterke kanten en had er vertrouwen in dat ik wel weer in balans zou komen. Inmiddels heb ik alweer ruim drie jaar een vaste baan als changemanager/testmanager.
Afgelopen jaar heb ik het verkorte hbo-programma Testmanagement met succes afgerond bij het NTI. Nu ik ook de theorie tot mij heb genomen, vind ik het testvak nog leuker.
Ben je nu in control van het testproces?
We doen het werk graag makkelijk en beheersbaar. Om dit te bewerkstelligen hebben we gekozen voor de aanpak Integrated Service Management (ISM). Het testen maakt onderdeel uit van het Change Management proces.
De structuur van Testersuite past heel goed binnen deze methodiek. Testersuite is gebaseerd op TMAP wat een bewezen techniek is. Het gaat vooral om eenvoud in het proces volgens ISM en dat heeft Testersuite ook in zich.
Ik zeg altijd werk is pas werk als je een ticket hebt. Het denken in processen gaat bij mij vanzelf, dat moet ik anderen heel vaak nog bijbrengen. Dan zeggen ze "daar heb je hem weer met zijn regeltjes" haha. Gelukkig kan ik het goed en eenvoudig overbrengen.
Waar zit er nog een uitdaging voor je?
De grootste uitdaging voor ons is specificeren. Hiermee doel ik op functionaliteiten en risicoanalyses. Daarna komt wat ga je testen en met welke diepgang, maar ook wat hoef je niet te testen of slechts globaal. Dit is mijns inziens wel de basis voor het testen.
Ik wil niet zover gaan dat we maar wat doen, maar in de praktijk hebben we er wel enorm veel last van. Het maken van de juiste en volledige testcases lukt eigenlijk niet. Hierin moeten we nog stappen zetten.
Een ander voorbeeld: We beschikken over diverse drones en hebben 25 collega’s met een vliegbrevet. De drones zijn allemaal gemaakt in China, dus nog redelijk betaalbaar. De vraag is wel waar gaat onze data naar toe en hoe werken de systemen? Hebben straks buitenlandse mogendheden informatie over de status van onze dijken en gemalen bijvoorbeeld? Dit zijn zaken die we moeten kunnen testen. Wederom kom ik dan uit op het in kaart brengen van de risico’s en het goed specificeren van de testgevallen.
Hoe ga je hiermee om?
De functioneel beheerders hebben nog weinig kennis van het beheer- en testvak. Gelukkig wordt er nu wel een inhaalslag gemaakt door de firma IV-experts. In het najaar staat ook de training ‘Gestructureerd testen’ door Dirk Janssen van Testersuite op het programma.
Het ligt in elk geval niet aan de applicatie Testersuite, want daar kunnen ze doorgaans prima mee aan de slag.
"Andere waterschappen komen zelfs kijken hoe wij dit doen."
Welke milestone heb je bereikt bij Waterschap Zuiderzeeland
Binnen projecten wordt nu standaard het testen meegenomen. Vooral op grote projecten zoals personeel-, financieel- of managementsystemen. Dan is testen heel expliciet onderdeel van het project. Soms zijn we een halfjaar bezig met testwerkzaamheden binnen een project. Andere waterschappen komen zelfs kijken hoe wij dit doen.
Wat maakt dat andere waterschappen bij jullie komen kijken?
Als overheidsbedrijf hebben we te maken met de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO). Dit is eigenlijk ISO 27000 en het vereist dat je procesmatig werkt. Hierin zijn wij het beste jongetje van de klas.
Overheidsinstellingen moeten zich bij Biza (Ministerie van Binnenlandse Zaken) melden om te rapporteren hoe de BIO nageleefd wordt. Een externe auditeur gaat ook bij alle waterschappen langs voor controle. Zo delen informatiebeveiligers ervaringen met elkaar en horen ze over hoe wij het hier voor elkaar hebben. De meeste waterschappen moeten daarin nog meer groeien dan wij. Zodoende komen ze graag bij ons kijken hoe wij dit doen. Ik laat dan ook altijd Testersuite zien.
Wat heeft Testersuite het waterschap gebracht?
Een duidelijke en eenvoudige manier om over te brengen wat testen is. De basis van Testersuite is duidelijk, daardoor kan ik het als theoreticus ook goed uitleggen aan anderen.
Een ERP-systeem bestaat uit modules. Daar maken we niet 1 project van maar pakken we dat per module op in Testersuite. Het past binnen onze procesmatige manier van werken. Je kunt in Testersuite heel makkelijk aantonen wat er getest is en wat er uitkomt. Een auditeur wordt daar ook blij van. Je kan zo makkelijk laten zien hoe je dat doet.
Mensen worden echt enthousiast van Testersuite. Het helpt om eenvoud te creëren en zoals jullie zelf altijd zeggen is eenvoud niet altijd makkelijk. De tweewekelijkse release van Testersuite is ideaal voor ons. Behapbare veranderingen en goed uitgelegd in de release-notes. Ideaal voor mijzelf en onze mensen.
We zijn ook zeer tevreden over jullie customer-succes-manager Dirk. We kunnen altijd terecht bij hem met vragen. Daar worden we enthousiast van.
"Dan kijken ze me raar aan, zo van wat zegt opa nu weer..."
Hoe zie jij de toekomst van het testvak?
Ik verwacht veel van requirement- en risicomanagement. Beheerders denken nu niet altijd aan alle stakeholders, maar vertrouwen vooral op hun eigen kennis en ervaring.
De toekomstige gebruikers testen al wel bij ons, maar begrijpen niet altijd de testcases. Die mismatch komt voor mij niet onverwacht. Ik geef jonge beheerders vaak aan dat ze over een plannetje moeten nadenken voordat er een testcase geschreven wordt. Dan kijken ze me raar aan, zo van wat zegt opa nu weer haha.
Mijn reactie is dan: Leuk als je 25 testcases hebt maar als je 10 testcases maakt die doordacht zijn, dan ben ik zeer tevreden. Risicoanalyse en functionele basis is erg belangrijk en dat moet men leren.
Is er bij Waterschap Zuiderzeeland toekomst voor testautomation?
Op een gegeven moment komt dit wel aan de orde. Handmatig testen doen we nu vooral in projecten. Projecten zijn altijd nieuwe situaties en dus kom je weer uit op specificeren zoals ik eerder aangaf. Wanneer een project op een gegeven moment staat, kan je delen gaan automatiseren. Handmatig testen en geautomatiseerd testen vullen elkaar aan en bestaan dus naast elkaar.
Testen is niet zo van ‘kun jij dit even doen’. Nee, het is een vak en iets wordt gauw een project.
"Zorg dat je beheerders agile werken en dat testen daar onderdeel van uitmaakt."
Wat is jouw advies aan organisaties ten aanzien van testen?
Testen is bij ons geen losstaande afdeling. Het is onderdeel van beheer. Voor advies moet men wel bij een specialist terecht kunnen. Als testmanager ben ik dan ook beheerder van Testersuite en het aanspreekpunt bij vragen. Daarbij bewaak ik ook de kwaliteit van de testwerkzaamheden.
Zorg dat je beheerders agile werken en dat testen daar onderdeel van uitmaakt.
Wat kan er beter in Testersuite?
Met Testersuite kan je op verschillende manieren testen. Het is echter ook mogelijk om je product-risico-analyse te verwerken in Testersuite. Datzelfde geldt voor je hele testvoorbereiding zoals scripting, scenario’s, en requirements en testruns definiëren. Dat zou voor mij nog wel explicieter naar voren mogen komen in aparte modules waardoor het dus echt een suite is.
Wil je verder nog iets kwijt?
Testen vind ik nuttig en belangrijk, alleen is het mijns inziens slechts een schakel binnen een lange ketting. We hebben het eerder al gehad over het specificeren/opstellen van requirements. Het bouwen moet bijvoorbeeld ook zorgvuldig plaatsvinden.
Wij geloven in allrounders. Dit maakt het werk voor hen interessant en afwisselend. Zij moeten later ook eventuele incidenten weer oplossen, dus hebben ze er zelf ook direct belang bij dat ze de wijzigingen goed doorvoeren.
Ondertussen ben ik trouwens procesmanager voor alle ISM-processen, dus ook een allrounder geworden.
